Təhsil saytlarının hazırlanması bu gün bir çox insanın və təşkilatın diqqət mərkəzində olan mühüm mövzulardan biridir. Bu cür saytlar həm tədris müəssisələrinə, həm də onlayn öyrənmə platformalarına effektiv şəkildə bilikləri təqdim etmək imkanı verir. Amma təhsil və kurs saytlarinin hazirlanmasi yalnız standart bir vebsayt yaratmaqdan daha kompleks və detallar tələb edən bir prosesdir.
Təhsil saytları əsasən iki növə bölünür: ənənəvi tədris müəssisələri üçün rəsmi saytlar və tamamilə onlayn tədris üçün nəzərdə tutulmuş platformalar. Hər iki növ saytın əsas məqsədi, istifadəçilərə – tələbələr, müəllimlər və idarəçilərə – müvafiq məlumatlara və təlim materiallarına asan çıxış təmin etməkdir.
Təhsil saytları vasitəsilə tələbələr dərsliklərə, dərs cədvəllərinə, təlimatlara və sınaq materiallarına giriş əldə edə bilər, müəllimlər isə tədris materiallarını yükləyərək tələbələrlə paylaşa bilərlər. Amma bu məqsədləri yerinə yetirmək üçün təhsil saytları yalnız estetik cəhətdən cəlbedici deyil, həm də funksional və istifadəçi dostu olmalıdır.
Təhsil saytlarının hazırlanması bir neçə mərhələdən ibarətdir. Hər bir mərhələ müəyyən detallara və spesifik tələblərə riayət etməyi tələb edir.
İlk addım olaraq, saytın məqsədi və hədəf auditoriyası dəqiq müəyyən edilməlidir. Bu mərhələdə, tədris müəssisəsi və ya platforma sahibi ilə sıx əməkdaşlıq edilir və onların tələbləri, istəkləri aydın şəkildə qeyd olunur. Məsələn, universitetlər üçün nəzərdə tutulan sayt, tələbələrin qeydiyyatını, dərs cədvəllərinin idarə olunmasını, müəllimlərin material yükləmə funksiyalarını dəstəkləməlidir. Onlayn tədris platformaları üçün isə tələbələrə fərdi öyrənmə təcrübəsi təqdim edən xüsusiyyətlər əlavə edilməlidir, məsələn, avtomatlaşdırılmış testlər, interaktiv təlim modulları və s.
Texniki şərtlər, saytda hansı texnologiyalardan istifadə ediləcəyini, server konfiqurasiyasını, təhlükəsizlik protokollarını və digər texniki detalları əhatə edir. Texniki şərtlər hazırlanmadan əvvəl saytın yük testləri və performans qiymətləndirilməsi üçün hansı tədbirlərin görüləcəyini də planlaşdırmaq vacibdir.
Təhsil saytının uğurunu müəyyən edən əsas faktorlardan biri onun istifadəçi təcrübəsidir. İstifadəçilər saytın rahat və sürətli şəkildə idarə olunduğundan əmin olmalıdırlar. Dizayn mərhələsində məqsəd saytı həm vizual, həm də funksional baxımdan sadə və intuitiv etməkdir. Bu mərhələdə aşağıdakı məqamlar nəzərə alınmalıdır:
Təhsil saytlarının əksəriyyəti sadə məlumat göstərməklə kifayətlənmir. Onlar tələbələrin, müəllimlərin və idarəçilərin qarşılıqlı fəaliyyətini təmin edən kompleks sistemlər olmalıdır. Bu səbəbdən, aşağıdakı funksional tələbləri nəzərdən keçirmək vacibdir:
Təhsil saytları böyük həcmdə şəxsi məlumatlar saxlayır. Tələbə və müəllimlərə aid şəxsi məlumatların, qiymətlərin və digər məxfi məlumatların təhlükəsizliyi təmin edilməlidir. Təhlükəsizlik tədbirləri olaraq SSL sertifikatları, iki faktorlu autentifikasiya və məlumatların şifrələnməsi kimi üsullar tətbiq edilməlidir.
Bununla yanaşı, şəxsi məlumatların qanuni tənzimləmələrə uyğun saxlanılması və emal olunması da vacibdir. Azərbaycan daxilində bu, əsasən ölkə qanunvericiliyinə uyğunluq tələb edir. Təhsil müəssisələri üçün məlumatların qorunması xüsusi əhəmiyyət daşıdığından, bu prosesləri tənzimləyən əlavə təhlükəsizlik tədbirləri də nəzərdə tutulmalıdır.
Təhsil saytlarının hazırlanması yalnız saytın canlıya keçməsi ilə bitmir. Müntəzəm olaraq texniki dəstək göstərilməli, platformanın funksionallığı və təhlükəsizlik tədbirləri yenilənməlidir. Xüsusən də, onlayn tədris platformaları üçün istifadəçi yükü artdıqca server və proqram təminatında optimallaşdırmalar aparılmalıdır. Təhsil saytlarının davamlı inkişafı və yenilənməsi üçün aşağıdakı addımlar atılmalıdır:
Təhsil saytlarının yaradılması prosesi zamanı SEO (Axtarış Motoru Optimizasiyası) aspektləri də nəzərə alınmalıdır. Bu, saytın axtarış motorlarında daha asan tapılmasını təmin edəcək və istifadəçilərin sayta üzvi yollarla daxil olmasına kömək edəcəkdir. SEO strategiyasının əsas komponentlərinə aşağıdakılar daxildir: